******************************************************* داستان اولین سفر به بم ******************************************************* با صدای تلفن از خواب بیدار شدم ابوذر بود دوست قدیمی ام از شهر بم بعد از سلام و احوالپرسی ابوذر به من گفت برای تعطیلات آخر هفته بیا به شهربم ناگهان خواب از چشمانم پرید و بلند شدم گفتم بیام بم!
من دراز کشیدم و به این دعوت دوستانه فکر میکردم شهر بم! نمیدانستم آیا یک شهر بیابانی و خشک و کویری گزینه خوبی است برای یک سفر آن هم در بهترین ماه سال ، یعنی اردیبهشت از طرفی هم تا بحال قدم در این سرزمین مرموز نگذاشته بودم خلاصه با اصرار ابوذر، علیرغم میل باطنی ، تصمیم گرفتم به این سفر ناشناخته بروم ولی هنوز مردد بودم
آیا این سفر در بهترین ماه سال عاقلانه خواهد بود
برای تعطیلات آخر هفته گزینه های زیادی وجود داشت : جنگل ، دریا ، دشت ، کوه باید بخاطر یک شهر کویری و ناشناخته از گزینه های سرسبز و خوش آب و هوا ی خود می گذشتم
بعد از طی یک مسافت بسیار طولانی بالاخره به کرمان رسیدم
با گذر از کرمان باز وارد کویری خشک و سوزان شدم
درست فکر کرده بودم
تعطیلات آخر هفته ام آن هم در بهترین ماه سال خراب شده بود
تنها چیزی که در این منطقه به ذهن میرسد ، تصور کاروانهای قدیمی بدون آب و غذا درگذر از این مسیر بسیار
طولانی و خشک است
واقعا تصور مسافرت در این مسیر ، در گذشته ای نه چندان دور ، بسیار سخت است
صد سال پیش ، یعنی پدر بزرگان ما چگونه بدون ماشین و قطار چنین مسیری را طی می کردند؟
در همین افکارم بودم که ناگهان با منظره عجیبی روبرو شدم
در دل این کویر خشک و بی آب و علف ، ناگهان منطقه سرسبز پوشیده با درختان
نخل متعدد نمایان شد
هنوز ذهنم مشغول تحلیل این تناقض بود که نگاهم به تابلوی سبز رنگی در کنار جاده افتاد
به شهر بم خوش آمدید
برای اولین بار وارد شهر ناشناخته و دور دست بم شدم
در همان ابتدای ورودم به شهر فهمیدم که اشتباه نکردم و جای مناسبی را برای تعطیلات خود انتخاب کرده ام
از خیابانهای پهن و بزرگ پوشیده از درختان بید کهنسال گذر کردم
کم کم به نخلستانهای بزرگ شهر رسیدم
و چه شهر زیبا و سرسبز و خوش اب و هوایی است
بعد از کمی استراحت در منزل ابوذر ، و صرف یک عصرانه محلی ، با ابوذر به گشت
و گذار در شهر پرداختیم
به ابوذر گفتم رمز این سرسبزی چیست
ابوذر بدون اینکه پاسخی بدهد به سمت بیرون شهر حرکت کرد
بعد از مدتی به دو رودخانه بزرگ و پر آبی رسیدیم که به آن قنات میگفتند
ابوذر گفت شهر بم پر است از این قنات ها
از حجم زیاد آب در دل این کویر خشک تعجب کردم
بم یک نگین سبز در دل کویری بزرگ است
در گوشه ای زمین کشاورزی بود و با هم به طرف این زمین سرسبز راه افتادیم
وقتی نزدیک جالیز شدیم ابوذر با صدای بلند گفت بادمجان!
بعد از درختان نخل ، توانستم با دومین گیاه معروف بم آشنا بشوم
قبل از اینکه چیزی بگویم
ابوذر به من گفت : حتما داری فکر میکنی چرا بادمجان بم آفت ندارد
گفتم : هر چه این گیاه رو بررسی میکنم ، تفاوتی با بادمجانهای منطقه خودمان نمیبینم
ابوذر گفت : راز بادمجانهای بم در این نهفته است که در همه جا بادمجان یک گیاه یکساله است و تنها در بم این
گیاه دو سال عمر میکند و دوسال محصول میدهد
هر چه بیشتر می گذشت به پر رمز و راز بودن این شهر عجیب بیشتر پی می بردم
زیر لب گفتم چرا بم
ابوذر گفت : شاید با ساختار کنونی شهر ، کلمه بم یک کلمه نامفهوم باشد ولی وقتی به تاریخ بم روی بیاوری
متوجه چگونگی نامگذاری این شهر خواهی شد . ابوذر ادامه داد: در قدیم در بم نخلستانی وجود نداشته است و اصولا نخل گیاه بومی بم نیست
بم در دنیا ی قدیم به ابریشم معروف بوده است
یعنی بم دارای باغات بسیار وسیع توت بوده و ابریشم تولیدی بم از طریق جاده ابریشم به کل دنیا صادر می شده
است حتی مارکوپلو در سفرنامه خود وقتی از بم می گذشته به ابریشم مرغوب و صادراتی بم اشاره میکند
افسانه ای وجود دارد که میگویند یک کرم ابریشم بزرگی باعث این رونق اقتصادی و بین المللی بم شده بود برای
همین از این کرم داخل مکانی در ارگ بم مراقبت و محافظت می کردند. روزی دشمن برای سلطه بر این شهر
تجاری ، قصد تصرف این شهر را میکند و بعد از تحقیقات گسترده توسط جاسوسان ، متوجه وجود چنین کرم ابریشم
بزرگی داخل قلعه میشود.
شخصی ماموریت پیدا میکند تا در لباس یک تاجر وارد قلعه شده و کرم را نابود کند
این شخص بعد از ورود به قلعه و رساندن خود به کرم بزرگ ، بمبی داخل غذای کرم میگذارد و کرم بیچاره با خوردن
طعمه منفجر می شود
این انفجار صدایی شبیه بم داشته است و ازین جهت اسم شهر بم نامیده شد
من دیگر در حیرت مانده بودم
در این شهر به هرچه اشاره میکنی یک فلسفه و تاریخ قابل بیان دارد
کم کم به ارگ تاریخی بم نزدیک شدیم و وارد ارگ شدیم
یک بنای گلی عظیم و با شکوه
این ارگ بزرگ شامل سه قسمت اصلی است ، یکی قسمت شاه نشین که مخصوص دربار و ارتش بوده است
قسمت دیگر منازل مردم عادی شهر بوده است و قسمتی دور افتاده تر که قسمت برده نشین ها بوده
هر قسمت از این ارگ بزرگ ، دارای توضیحات معماری و تاریخی است
در قسمتی از شاه نشین بودیم که ابوذر گفت همینجا بمان تا من برگردم
و به مکانی دورتر رفت و آرام شروع به صحبت کرد
با تعجب دیدم صدایش را می شنوم
ابوذر گفت این مکانی بوده که فرمانده ارتش سخنرانی میکرده و صدایش به کل مجموعه پخش می شده است
ودر یک مکان هم که پادشاه می نشسته اگر صحبتی میکرده ، صدایش فقط به سکوی فرمانده می رسیده
از ارگ بم ، و خشتهای مرموزش فاصله گرفتیم
قلعه ای که به اعتقاد برخی محل حضور پدر رستم بوده
قلعه ای که نادرشاه در لشکر کشی به هند از آن عبور کرده
قلعه ای که اسکندر مقدونی را در آخرین کشورهای در حال تصرفش ، در آن اتراق کرده
قلعه ای که مارکوپلو در راه سفر به هند در آن خوابیده
قلعه ای که روزگاری مرغوب ترین ابریشم دنیا را تولید می کرده
ابوذر گفت : با توجه به اینکه بم مهمترین شهر در منطقه سیستان قدیم بوده است به اعتقاد برخی سکونتگاه زال
همین شهر بم بوده است
من در فکر تحلیل این ایده بودم که آیا چنین سخنی می تواند درست باشد یا نه
در حال تحلیل این مسئله تاریخی بودم که ناگهان وارد یک محله کوچکی در اطراف بم شدیم
با تعجب دیدم افراد ساکن در این منطقه کمی درشت هیکل و قوی هیکل هستند
ابوذر گفت : این مردمان که می بینی سامی هستند
با دیدن چنین صحنه ای دست از تحلیل تاریخی برداشته و ترجیح دادم واقعیت را در جلو چشمانم ببینم و آن را باور
کنم مردمانی از نسل رستم و زال پیر
چقدر هیجان انگیز
حتما اگر کمی در کوههای اطراف هم راه میرفتیم می توانستیم سیمرغ معروف را هم ملاقات کنیم
سوار برماشین در جاده بم زاهدان کمی پیش رفتیم
تا در وسط کویری صاف و یکدست به برج کوچکی رسیدیم
این برج ، معروف به برج نادری است
وقتی قدم داخل این برج مارپیچ میگذاریم ، راهروی این برج مانند یک تونل تاریک کوچک است ولی پنجره ها طوری
طراحی شده اند که همیشه نور به اندازه دیدن جلوی پایتان وجود دارد
در بالای برج یک سمت دیوار یک پنجره وجود دارد که به سمت برج بعدی است
این برج ها در حمله نادرشاه به هند ساخته شدند تا مسیر حرکت برای برگشت مشخص باشد
بعد از رستم و زال حال حضور سپاه عظیم نادرشاه را در وسط این بیابان حس میکنم
چیزی که به نظر میاید جمعیت سپاه نادر در عبور از شهر بم باید بیشتر از جمعیت خود شهر بم بوده باشد
و جای تامل دارد که نادرشاه چگونه بخش تدارکات و غذای این سپاه عظیم در حال حرکت در چنین بیابانی را تامین
میکرده و قطعا زمان حرکت این سپاه ماهها به طول می انجامیده است
از برج تاریخی نادرشاه خداحافظی میکنیم و به سمت ریگ زارهای فهرج راه میوفتیم
تنها چند کیلومتر بعد از بم ، به تپه های ماسه ای بسیار زیبایی رسیدیم که مشابه آنرا در کویر مرنجاب دیده بودم
با این تفاوت که دسترسی به این تپه های زیبا بسیار راحت و کنار جاده آسفالت است
مدتی در این تپه های زیبا پیمایش کردیم و عکسهای زیبایی به یادگار گرفتیم
کم کم هوا تاریک می شد و ما در جاده ای خلوت به سمت بم در حرکت بودیم
آسمان پر از ستاره و زیبا بود
آسمانی زیباتر از آسمان شب کویر ندیده بودم
در جایی بدور از نور چراغ شهر در وسط جاده توقف کردیم ومدتی را در آن تاریکی به اسمان زیبا و پر ستاره چشم
دوختیم
در هوای سرد کویری روی پیک نیک کوهنوردی، یک چای درست کردیم و بعد از صرف چای به سمت شهر بم راه
افتادیم
صبح زود از خواب بیدار شدم و آماده برگشت از این سفر بیادماندنی شدم
از ابوذر تشکر کرده و خداحافظی کردم و به سمت تهران در حرکت شدم
در کل مسیر با خود فکر میکردم چرا چنین تصور غلطی از یک شهر زیبا و سرسبز و خوش آب و هوا و غنی و تاریخی
داشتم
و خوشحال بودم که یکی از بهترین تعطیلات آخر هفته خود را پشت سر گذاشتم
******************************************************* دیدنیهای بم ******************************************************* *******************************************************
******************************************************* ارگ سنتی بم ******************************************************* ارگ بم بزرگترین سازهٔ خشتی در جهان بود که محل آن در نزدیکی شهر بم در استان کرمان در جنوب شرقی ایران قرار دارد. در تاریخ ۵ دی ۱۳۸۲، در اثر زلزلهٔ شدیدی که شهر بم و حومهٔ آن را تحت تأثیر قرار داد، ارگ بم تقریباً به طور کامل از بین رفت. این ارگ عظیم که در مسیر جادهٔ ابریشم قرار دارد سده ۵ پیش از میلاد ساخته شده‌است و تا سال ۱۸۵۰ پس از میلاد نیز همچنان مورد استفاده بود. کل بنا یک دژ بزرگ است که در قلب آن، ارگ واقع شده، اما به دلیل ظاهر پرابهت ارگ، که پر ارتفاع‌ترین قسمت مجموعه نیز به شمار می‌آمد، کل بنای دژ به عنوان ارگ بم نامیده میشود. مساحت این ارگ نزدیک به ۱۸۰٬۰۰۰ متر مربع است که با دیوارهایی به بلندی ۶ تا ۷ متر و طول ۱۸۱۵ متر احاطه شده‌است. حدود ۶۷ برج در سطح شهر باستانی بم پراکنده شده‌است. همهٔ ساختمانها از آجرهای رسی پخته نشده یعنی خشت، ساخته شده‌است. ارگ بم احتمالاً پیش از زمین‌لرزهٔ ۲۰۰۳، بزرگترین مجموعه خشت و گلی جهان بوده‌است. هنگامی که دروازه ورودی شهر بسته بود هیج حیوان یا انسانی نمی‌توانست وارد شود. ساکنان می‌توانستند زندگی خود را در دوره‌های طولانی ادامه دهند زیرا به چاه آب، باغ‌ها و حیوانات اهلی در داخل ارگ دسترسی داشتند. wikipedia.org
******************************************************* بازار سنتی بم ******************************************************* بازار سنتی سرپوشیده بم یکی از بازارهای قدیمی و تاریخی بم است که در مسیر تاجران کشورهای شرقی و استان سیستان و بلوچستان قرار دارد. این بنا در اثر زلزله بزرگ بم تخریب شده است و تا امروز هنوز در حال بازسازی است! تصویر زیر بازار جدید در حاشیه خیابان اصلی است که به بازار فعلی شهر تبدیل شده است
******************************************************* نخلستان ها ******************************************************* جشن خرما
******************************************************* کویر ریگ های یلان ******************************************************* این کویر در جاده بم زاهدان ، بعد از شهرستان فهرج قرار دارد دسترسی به آن بسیار آسان و نزدیک جاده اصلی آسفالت قرار دارد
******************************************************* نبکاهای فهرج ******************************************************* یکی از عوارض طبیعی استثنا‌یی و شگفت‌‌انگیزترین پدیده‌های بیابانی وجود گونه‌ای از بزرگترین نبکاهای جهان یا گلدان‌های طبیعی در 10 کیلومتری حاشیه جنوبی شهرستان فهرج در روستای جهان‌آباد است. درختان و درختچه‌های گز، نبکاها را تشکیل داده‌اند و ارتفاع این گلدان‌های طبیعی به بیش از 20 و در بعضی نقاط به 30 متر میرسد و این در حالی است که ارتفاع بلندترین نبکاها در آفریقا به سه متر میرسد. نبکاها عموما در سطوح همواری می‌رویند که میزان ماسه متوسط و سطح آب زیرزمینی بالا و یا از رطوبت کافی برای رشد گیاه برخوردار باشند. در زمینه عناصر تشکیل دهنده این گلدان‌های زیبا باید گفت، عناصر تشکیل دهنده نبکا شامل ماسه، لای، رس و سیلت است و شکل آنها از اندازه، تراکم و میزان رشد گیاه میزبان است که در شهرستان فهرج درختچه‌های گز از عمده‌ترین گونه‌های میزبان نبکاها هستند. شرایط به وجود آمدن نبکا به این صورت است که درختان در مسیر حمل فرسایش بادی، مانع ایجاد می‌کنند و سبب تجمع ماسه‌ها در پای گیاه می‌شوند و به مرور زمان تله‌ای از ماسه یا تاجی از پوشش گیاه به وجود می‌آید. زمانی سطح آب زیرزمینی افت میکند، این ارتباط قطع و تخریب نبکا آغاز میشود و سرانجام به مرگ نبکا می‌انجامد، نبکاهای چند ساله در تغییر سطح آب زیرزمینی، هرز آب‌ها، تبخیر، تعرق و کنترل رسوبات بادی منطقه نقش اساسی دارند. نبکا پدیده‌ای طبیعی است که بر اثر تجمع شن‌های روان در کنار بوته گز بیابانی به وجود می‌آید و گیاه برای اینکه زیر شن‌ها مدفون نماند به مرور ساقه خود را بلندتر میکند و همین امر سبب میشود که پس از سال‌های متمادی تپه‌ای بلند از شن ایجاد شود که بر بلندای آن یک درختچه گز قرار دارد و به یکی از پدیده‌ها و جاذبه‌های دیدنی کویر در شهرستان فهرج بدل شده است. نبکاها نقش بسیار مهمی در جلوگیری حرکت شن‌های روان در این منطقه دارند و همچون سدی در مقابل توفان‌های شدید این منطقه ایستاده‌اند. farsnews.com
******************************************************* برج نادری ******************************************************* در دوران پیش از اسلام مناره یا میل راهنما را جهت راحتی مسافران می‌ساختند.
این هادیان قافله‌ها و راهنمایان کاروان‌ها را عموما در کنار راه‌ها و جاده‌ها می‌ساختند و در تاج آن ها آتشی روشن کرده
تا گم گشتگان با دیدن نور آن ها در شب‌های تاریک یا روزهای مه گرفته راه را از بی‌راه تشخیص دهند.
می گویند به فرمان نادرشاه برای راهنمایی کاروانیان و اردوهای جنگی در صحراهای بی آب و علف و کویرها با سنگ و آجر و گچ مناره هایی ساخته شد
که هنوز در ریگزارهای میان کرمان و بلوچستان باقی است .
مناره‌ها یا میل‌ها، از همان ابتدای ساخت‌شان بنایی مستقل بوده‌اند و ربطی به بنایی دیگر نداشته‌اند.
از میل‌ها در دوران باستان برای پیام‌رسانی، پست و راهنمایی راه‌ها استفاده می‌شده؛
هر چند تزئین‌های عالی آنها جای بحث درباره کاربردشان را باز میگذارد.
پیامی رمزی را ارسال می‌کرده‌اند. در ایران نزدیک به 30 میل یا مناره منفرد وجود دارد.
بیشتر میل‌های ایران متعلق به سده‌های چهارم تا ششم است. همگی میل‌ها یک پلکان برای بالا رفتن دارند
و بعضی هم (مثل منار گار) دو پلکان مارپیچی و کاملا مجزا دارند.
داشته است.
و مطابق سبک‌ها و روش‌هاى هر سرزمینى به گونه‌ای زیبا ساخته می‌شوند.
و از طرفی تک و تنها افتاده‌اند.
آنها با ساختن لانه‌ای روی مناره‌ها تا سال دیگر منتظر می‌مانند.
پس از ورود به آنها چیزهای عجیب و غریبی در داخل راه‌پله‌های آن دیده می شود.
که در دوران ساسانیان برای راهنمایی کاروان ها و لشگریان که از مسیر راه منحرف نشوند, احداث گردیده است .
افرادی شب ها بر روی این برج ها آتش می افروختند تا مناره ها مردم در راه را در مسیر صحیح هدایت کنند.
در هیچ جای ایران نمونه ای همچون این سه برج یافت نگردیده است. این سه برج چون برروی قله یی بلند از رشته کوه دامزاد قرار گرفته
در روز نیز همچون میل های مختلف کشور مسیر را به مسافران در راه نمایان می ساخت.(سایت فانوس)
برای راهنمایی کاروانیان بم و فهرج در مسیر راه زاهدان – کرمان قرار گرفته،
گویا به دستور نادرشاه در سال‌های ۱۱۶۰-۱۱۴۹ ه . ق احداث شده است.
payamema.ir
******************************************************* اکبر انگلیس ******************************************************* در حال حاضر اکبر آقا معروف به اکبر انگلیس در بم ، یک اقامتگاه هاستل برای توریست ها دارد ایشون در قدیم از جهانگردان معروف بودند و شهرت بین المللی دارند حتی بسیاری از توریستها بم را با نام اکبر آقا میشناسند چند سال پیش روزنامه گاردین یک صفحه کامل را به معرفی اکبر آقا اختصاص داده بود اکبر آقا بسیار مهربان و خونگرم و مهمان نواز هستند .
مهمان پذیر اکبر پنجعلی زاده بازسازی شده و هنوز اسمش در کتاب Lonely Planet یافت می شود. در ویرایش جدید کتاب اشاره شده که این مکان در زلزله تخریب شده بود.
******************************************************* مجموعه تفریحی قلعه شادی ******************************************************* مجموعه تفریحی قلعه شادی در خیابان اصلی شهر (خ امام خمینی) روبروی مسجد جامع شهر قرار دارد . این مجموعه بزرگ شامل یک رستوران سنتی و یک فست فود و یک مجموعه سرپوشیده شهربازی است
******************************************************* پیست آفرود بم ******************************************************* پیست آفرود بم بزرگترین پیست آفرود جنوب شرق کشور است . در بم گروههای بزرگ و حرفه ای از آفرود سواران هستند که برخی خدمات آفرود به توریستها ارائه میدهند .
******************************************************* مجموعه ارگ جدید بم ******************************************************* منطقه ویژه اقتصادی ارگ جدید، در دهه فجر سال ۱۳۷۶،
طبق تصويب نامه شماره 59479/ت 18283ک مورخه 30/4/1376 هيات وزيران تاسیس ورسماً کار خود را آغاز کرد .
شرکت عمران ارگ در تاریخ 17/6/1372 تاسیس گردید.
******************************************************* مزار ایرج بسطامی *******************************************************
******************************************************* اداره اسناد بم (برج پیزای بم!) ****************************************************** ساختمان اداره اسناد بم ، بعد از زلزله کج شد و به همین صورت تا امروز باقی مانده است . دیدن این ساختمان چند طبقه مانند برج پیزای ، برای گردشگران جذابیت دارد .
******************************************************* ییلاق ده بکری ******************************************************* این منطقه سرسبز در ۵۰ کیلومتری شهر کویری بم خودنمایی میکند. بنا بر منابع بومی و محلی، بکر نام یکی از بزرگان طایفه‌ای بوده است و این روستای ییلاقی به نام او نامگذاری شده است. قدمت این روستا دو قرن دانسته میشود. وجود آبشارها در بخش جنوبی دهبکری و در دامنه کوه «برفو» از جاذبه‌های دیدنی این منطقه محسوب میشود. این آبشارها (سه آبشار) در دل جنگل بنه وسیعی قرار دارند.
پناهگاه حیات وحش زریاب واقع در دهبکری یکی از زیستگاه های خرس سیاه بلوچی است. طبق اعلام رسمی ، بین ۱۶ تا ۲۰ قلاده خرس در این پناهگاه وجود دارد .
******************************************************* فست فود آمیرزا ******************************************************* این فست فود با محیطی زیبا و فضای باز در ارگ جدید بم قرار دارد
******************************************************* قنات های پر آب بم و آبشار باغچمک ******************************************************* آبشار باغچمک در 5 کیلومتری شهر بم و در مسیر رودخانه روستای باغچمک قرار گرفته است.
در این
روستا، رشته‌های قنات نیز جلوه‌ای دیگرازحضور طراوت آب می‌باشند و یکی
از پرآب ترین قنات‌های ایران درباغچمک قرار دارد. دبی این قنات ۶۲ لیتر بر ثانیه است. مالکان این قنات اهالی روستا می‌باشند و اراضی تحت کشت این قنات ۱۰۰ هکتار است.
******************************************************* تنها جاده سرعت آزاد ایران ! ******************************************************* جاده بم -زاهدان ، بعد از پلیس راه بم ، دیگر هیچ پلیس و نیروانتظامی در آن تردد ندارد و می توان از آن به عنوان تنها جاده سرعت آزاد ایران یاد کرد آسفالت این جاده باوجودیکه برای حدود چهل سال پیش است و کسی یاد ندارد در این چهل سال این جاده آسفالت شده باشد جاده بسیار صاف و بدون کوچکترین خرابی یا فرسایش آسفالت است که این نشان میدهد یک آسفالت استاندارد و اروپایی ، عمری بیش از چهل سال دارد . این جاده از بم تا زاهدان حدود 350کیلومتر است در قسمتی از جاده با سرعت 140کیلومتر درحال حرکت بودیم که ناگهان یک اتوبوس مسافربری از ما سبقت گرفت !
******************************************************* مراسمها ******************************************************* جشن خرما هر سال جشن بزرگی در محل ارگ جدید برگزار میشود این جشن از 15 شهریور ماه به مدت یک هفته برگزار می شود
پرتقال چینی پرتقال چینی در بم آخر مهر و هفته اول آبان انجام می شود
خرما تکانی خرما تکانی یا شروع برداشت خرما در بم از اول شهریور تا آخر شهریور انجام می گیرد
مراسم محرم مراسم محرم در بم به شکلی خاص برگزار می شود و این مراسم ثبت ملی شده است .
|
